Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao mỗi năm vào ngày 31 tháng 10, người ta lại hóa trang thành ma quỷ và đi xin kẹo? Hãy theo chân Xopnobochang quay lại hàng nghìn năm trước, khám phá nguồn gốc Halloween, từ một nghi lễ cổ xưa thành ngày hội vui nhộn như hiện nay. Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết những truyền thống quen thuộc như khắc bí ngô hay hóa trang ma quái có ý nghĩa sâu xa thế nào đấy!
Nguồn Cội Của Cái Tên Halloween
Trước khi đi vào tìm hiểu nguồn gốc Halloween, hãy cùng tìm hiểu qua những thông tin cơ bản xoay quanh tên gọi ngày lễ này nhé! Tên gọi “Halloween” có một lịch sử phong phú và đầy ý nghĩa. Thuật ngữ này không phải luôn tồn tại từ thuở ban đầu của lễ hội, mà trải qua một quá trình tiến hóa ngôn ngữ thú vị.
Nguồn gốc của tên gọi Halloween bắt nguồn từ cụm từ “All Hallows’ Eve” trong tiếng Anh cổ. “Hallows” có nghĩa là các vị thánh, còn “Eve” là buổi tối trước một ngày lễ quan trọng. Cụm từ này ám chỉ đêm trước Lễ Các Thánh (All Saints’ Day) vào ngày 1 tháng 11 hàng năm.
Theo thời gian, “All Hallows’ Eve” được rút gọn thành “Hallowe’en”, và cuối cùng trở thành “Halloween” như chúng ta biết ngày nay. Sự biến đổi này phản ánh xu hướng đơn giản hóa ngôn ngữ qua các thế kỷ. Thú vị hơn, nguồn gốc Halloween còn có liên hệ với lễ hội Samhain của người Celtic cổ đại, một nguồn gốc xa xưa hơn cả tên gọi hiện tại của nó.
Việc tìm hiểu về nguồn gốc xuất xứ của lễ hội Halloween không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về ý nghĩa của tên gọi này, mà còn mở ra cánh cửa khám phá một nền văn hóa cổ đại phong phú. Từ đó, ta có thể thấy được sự giao thoa giữa các nền văn hóa và tôn giáo đã tạo nên một lễ hội độc đáo như thế nào.
Nguồn gốc Halloween bắt đầu ở đâu? Khi nào?
Nguồn gốc Halloween bắt đầu từ đâu và khi nào? Câu hỏi này đưa chúng ta trở về hơn 2000 năm trước, đến vùng đất của người Celtic cổ đại ở châu Âu.
Lễ hội Samhain của người Celtic
Nguồn gốc của lễ hội Halloween có liên hệ mật thiết với lễ hội Samhain của người Celtic cổ đại. Samhain, được tổ chức vào ngày 1 tháng 11, đánh dấu sự kết thúc của mùa thu hoạch và bắt đầu của mùa đông lạnh giá. Đây là thời điểm mà ranh giới giữa thế giới người sống và người chết được cho là mỏng manh nhất.
Người Celtic tin rằng vào đêm 31 tháng 10, các linh hồn có thể trở lại thế giới người sống. Họ tổ chức các nghi lễ để tưởng nhớ người đã khuất và cầu xin sự bảo vệ từ các vị thần. Điều này giải thích cho nguồn gốc của nhiều truyền thống Halloween hiện đại, như việc hóa trang thành ma quỷ để “đánh lừa” các linh hồn xấu xa.
Sự giao thoa với đạo Kitô
Khi Đế chế La Mã chinh phục vùng đất Celtic, họ kết hợp Samhain với hai lễ hội của mình: Feralia – ngày tưởng niệm người chết, và Pomona – ngày tôn vinh nữ thần cây ăn quả. Điều này góp phần tạo nên tính chất đa dạng trong nguồn gốc Halloween.
Về sau, Giáo hội Công giáo La Mã cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lễ hội này. Vào thế kỷ thứ 8, Đức Giáo Hoàng Gregory III quyết định chuyển Lễ Các Thánh từ tháng 5 sang ngày 1 tháng 11, trùng với thời điểm của Samhain. Đây là một nỗ lực nhằm “Kitô hóa” lễ hội ngoại giáo, tạo nên một sự giao thoa văn hóa độc đáo trong nguồn gốc của ngày Halloween.
Sự phát triển ở Bắc Mỹ
Nguồn gốc về Halloween có một bước ngoặt quan trọng khi lễ hội này được đưa đến Bắc Mỹ bởi những người di cư từ châu Âu, đặc biệt là người Ireland trong thế kỷ 19. Tại đây, nguồn gốc Halloween đã trải qua một quá trình biến đổi và phát triển đáng kể.
Ban đầu, Halloween chỉ được tổ chức trong các cộng đồng nhỏ của người di cư. Tuy nhiên, với sự pha trộn văn hóa và truyền thống của nhiều dân tộc khác nhau, Halloween dần dần trở thành một lễ hội phổ biến trên toàn nước Mỹ. Các phong tục như xin kẹo, hóa trang và trang trí nhà cửa bắt đầu trở nên phổ biến hơn, phản ánh sự phát triển của nguồn gốc Halloween trong bối cảnh mới.
Đến giữa thế kỷ 20, Halloween đã trở thành một trong những ngày lễ được yêu thích nhất ở Mỹ, với các hoạt động vui chơi và trang trí đặc trưng. Từ đây, lễ hội này bắt đầu lan rộng ra toàn cầu, mang theo những nét văn hóa độc đáo của Mỹ, đồng thời làm phong phú thêm nguồn gốc Halloween.
Những truyền thống đêm hội Halloween xưa
Nếu những ngày 31/10 – 2/11 được xem là những ngày tĩnh lặng thì đêm Halloween lại được biết đến với các hoạt động vui nhộn. Dưới đây là 3 hoạt động truyền thống, được gắn liền với nguồn gốc Halloween từ xa xưa:
Cho kẹo hay bị ghẹo
“Trick or treat” là câu nói quen thuộc mỗi dịp Halloween đến. Nguồn gốc của truyền thống này có thể được truy ngược về nhiều thế kỷ trước, khi người dân tin rằng họ cần phải “mua chuộc” các linh hồn quay trở lại thế giới người sống vào đêm Halloween. Bởi người Celt quan niệm rằng, việc từ chối lời cầu xin của các linh hồn sẽ dẫn đến một lời nguyền.
Ban đầu, người ta đặt thức ăn và đồ uống bên ngoài nhà để xoa dịu các linh hồn đói khát. Theo thời gian, truyền thống này biến thành việc người nghèo đi xin thức ăn từ nhà này sang nhà khác, đổi lại họ sẽ cầu nguyện cho linh hồn người thân đã khuất của gia chủ.
Vào thế kỷ 19, khi người Ireland di cư sang Mỹ, họ mang theo truyền thống này. Tại đây, nó dần dần biến đổi thành hoạt động vui chơi của trẻ em như chúng ta biết ngày nay. Trẻ em hóa trang, đi từ nhà này sang nhà khác và hỏi “Trick or treat?” (Ghẹo hay là kẹo?). Nếu không được cho kẹo, chúng có quyền chơi một trò đùa nhỏ với gia chủ. Ngày nay, “Trick or treat” đã trở thành một phần không thể thiếu của Halloween ở nhiều nước trên thế giới. Trẻ em mong đợi được hóa trang, đi xin kẹo, trong khi người lớn chuẩn bị sẵn kẹo để phát cho các em. Đây là một ví dụ thú vị về cách một truyền thống cổ xưa có thể biến đổi và thích nghi với thời đại mới.
Hóa trang tinh quái
Truyền thống hóa trang vào đêm Halloween có nguồn gốc từ niềm tin cổ xưa về việc bảo vệ bản thân khỏi các linh hồn xấu xa. Người Celtic tin rằng bằng cách đeo mặt nạ và trang phục kỳ quái, họ có thể đánh lừa và xua đuổi những hồn ma quỷ quái.
Trong thời kỳ đầu, người ta thường sử dụng da thú và đầu lâu động vật để hóa trang. Theo thời gian, việc hóa trang trở nên đa dạng và sáng tạo hơn. Vào thế kỷ 19, khi Halloween bắt đầu phổ biến ở Mỹ, người ta bắt đầu đa dạng nhân vật hóa trang, phản ánh sự phát triển của nguồn gốc Halloween.
Ngày nay, hóa trang Halloween đã trở thành một ngành công nghiệp riêng biệt. Từ trang phục truyền thống như ma cà rồng, phù thủy đến các nhân vật từ phim ảnh và truyện tranh, sự đa dạng trong hóa trang phản ánh sự phát triển của lễ hội này qua thời gian. Hóa trang không chỉ là một cách để giải trí, mà còn là một hình thức nghệ thuật và sáng tạo. Nhiều người dành cả năm để lên ý tưởng và chuẩn bị cho trang phục Halloween của mình. Các cuộc thi hóa trang cũng trở nên phổ biến, thu hút sự tham gia của cả người lớn và trẻ em.
Khắc đèn lồng bí ngô
Một trong những biểu tượng nổi tiếng nhất của Halloween chính là đèn lồng bí ngô, hay còn gọi là Jack-o’-lantern. Truyền thống này có nguồn gốc từ một truyền thuyết Ireland cổ xưa về một người đàn ông tên Jack, người đã lừa cả Quỷ Satan.
Theo truyền thuyết, sau khi chết, Jack không được phép vào thiên đàng vì những hành vi xấu xa của mình, nhưng cũng không bị đày xuống địa ngục vì đã lừa được Quỷ Satan. Thay vào đó, ông bị kết án phải lang thang vĩnh viễn trên trái đất với một cục than hồng đặt trong một củ cải đục rỗng làm đèn lồng.
Ban đầu, người Ireland sử dụng củ cải, khoai tây hoặc củ cải đường để làm đèn lồng. Khi di cư sang Mỹ, họ phát hiện ra bí ngô – loại quả phổ biến và dễ khắc hơn. Từ đó, bí ngô trở thành vật liệu chính để làm Jack-o’-lantern. Việc đặt Jack-o’-lantern trước cửa nhà không chỉ là trang trí mà còn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, bảo vệ gia đình khỏi những linh hồn xấu xa có thể quay trở lại vào đêm Halloween. Ngày nay, nghệ thuật khắc bí ngô đã phát triển thành một hình thức sáng tạo độc đáo, với nhiều cuộc thi và triển lãm được tổ chức hàng năm trên khắp thế giới.
Xopnobochang hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu hơn về nguồn gốc Halloween – một ngày lễ hóa trang đầy vui nhộn! Vào dịp Halloween năm nay, chúng mình chúc bạn một ngày lễ hóa trang thật nhiều niềm vui bên cạnh bạn bè nha!
